Akıllı telefon ve internet üzere teknolojilerin yaygınlaşması, hayatımızı büyük oranda kolaylaştırdı. Lakin bununla birlikte, birtakım riskli durumlar da ortaya çıktı. Örneğin bilgiye ulaşmak her zamankinden çok daha kolay olsa da hakikat bilgiye ulaşmak, ansiklopedi periyodundan çok daha güç bir hale geldi. Ayrıyeten yanlış bir bilgi, internet sayesinde saniyeler içerisinde milyonlarca kullanıcıya ulaşıyor ki bu durumun önüne geçilmesi artık kural.
Dünya genelinde yanlış bilginin yayılmasını engellemeye çalışan kimi platformlar mevcut. Türkiye’de hizmet veren Teyit.org, bunun en net örneklerinden bir tanesi. Öte yandan; mahallî teyitçilerin bir ortaya gelip uluslararası çapta işler yapmasını sağlayan bir oluşum da var. Teyit.org’un da ortalarında olduğu bu oluşum, Uluslararası Doğruluk Denetimi Ağı (International Fact-Checking Network) olarak biliniyor. Artık bu grup, dünyanın en tanınan çevrimiçi görüntü platformu YouTube‘a bir açık mektup yayınladı. Bu mektupta, yanlış bilginin YouTube’da yayılmaya devam ettiği ve buna tahlil üretilmesi gerektiği tabir ediliyor.
“YouTube’daki yanlış bilgiler telaş verici boyutlara ulaştı”
Uluslararası Doğruluk Denetimi Ağı tarafından yazılan ve muhatabı YouTube CEO’su Susan Wojcicki olan açık mektupta, YouTube’da yer alan yanlış bilgilerin sayısının telaş verici boyutlara ulaştığı söz ediliyor. Üstelik YouTube’da yer alan yanlış bilgiler, çabucak her alana yayılmış durumda. Düzmece tedavi tekniklerinden iklim değişikliğine kadar çabucak her bahisle ilgili yanlış bilginin YouTube’da yer aldığını tabir eden teyitçiler, YouTube’un bugüne kadarki uygulamalarının yetersiz olduğunu, bundan sonrası için çok daha fazla çalışma yürütülmesi gerektiğini lakin YouTube’un bu mevzuda pek de bir şey yapmadığını belirtiyorlar. Pekala tahlil ne?
Mektupta, YouTube’un yanlış bilgiyle çaba için neler yapması gerektiğine de değiniliyor. 4 husus üzerinde duran teyitçilere nazaran YouTube, yanlış bilgiyle uğraş için şu biçimde davranmalı:
- Platformdaki dezenformasyon hakkında anlamlı şeffaflık taahhüdü: YouTube, farklı mezenformasyon kampanyalarının kökenleri, erişim alanları ve tesirleri ile yanlış bilgileri çürütmenin en tesirli yolları konusundaki bağımsız araştırmaları desteklemelidir. Ayrıyeten, yapay zeka kullanımı ve yapay zekanın hangi bilgilerle desteklendiği de dahil olmak üzere dezenformasyon ve mezenformasyon ile ilgili bütünlüklü bir moderasyon siyasetini yayınlamalıdır.
- YouTube, maddelere uygunluk için içeriği kaldırmanın ötesinde görüntünün üzerinde açıkça görülebilecek formda ya da farklı bir görüntü içerik formunda bağlam vermeye ve çürütme sunmaya odaklanmalıdır. Bu fakat, sorumluluğu üstlenerek ve bu problemleri çözmek için çalışan dünya çapındaki bağımsız teyitçilik eforlarına sistematik olarak yatırım yaparak, manalı ve yapılandırılmış bir iş birliğiyle mümkün olabilir.
- Platform, daima olarak yanlış bilgi içerdiği nedeniyle işaretlenen içerikler üreten tekrarlanmış hatalılara, bilhassa de platform içinde yahut dışında bu içerikten para kazananlara karşı harekete geçmeli ve teklif algoritmalarının bu yanlış bilgi kaynaklarının içeriklerini öne çıkarmasının engellemelidir.
- Dezenformasyona ve mezenformasyona karşı mevcut ve gelecekteki çalışmaların kapsamı İngilizce dışındaki lisanlara de genişletilmeli ve rastgele bir lisanda fonksiyon gösteren transkripsiyon hizmetlerinin yanı sıra ülkeye ve lisana has datalar sağlanmalıdır.
Eğer siz de Milletlerarası Doğruluk Denetimi Ağı’nın YouTube CEO’su Susan Wojcicki’ye yazdığı açık mektubun tamamını Türkçe olarak okumak isterseniz, buradaki ilişkiyi kullanabilirsiniz.
