Özellikle de yaz aylarının gelmesiyle birlikte ortaya çıkan sivrisinekler, havaların ısınmasıyla hepimizin kaygılı düşü haline dönüşerek yaz sıcağında gece cam açıp açmamak konusunda iki kere düşünmemize sebep olabilir. Lakin yapılan yeni bir araştırmaya nazaran sivrisineklerin ne kadar çok amacı haline gelip gelmeyeceğiniz sizin elinizde olabilir.
Nature Communications’da yayımlanan yeni bir araştırmaya nazaran sivrisinekler, insan kurbanlarını giydikleri renklere nazaran seçiyor. Bu da demek oluyor ki arı ve böceklerin daha canlı renklerdeki çiçeklere daha çok çekilmesine emsal bir formda, bizlerin giydiği kimi renkteki kıyafetler de sivrisineklerin daha sık amacı olmamıza neden olabiliyor.
Bazı renkler, sivrisineklerin daha çok ilgisini çekiyor
Cuma günü yayımlanan araştırmaya nazaran yaz aylarının kabusu sivrisinekler, insan kokusu aldıktan ve etrafı taradıktan sonra belirli başlı renklere yönelmeye daha yatkınken; kimi renkleri ise pek tercih etmiyor.
Washington Üniversitesi’nde bir biyolog olan araştırmanın kıdemli muharriri Jeffrey Riffell bu durumu, “Bir kaldırımda olduğunuzu ve turta hamuru ile tarçın kokusun aldığınızı hayal edin. Bu, yakınlarda bir fırın olduğuna dair bir işarettir, “ şeklinde açıklıyor ve sivrisineklerin de bu duruma emsal bir halde insan kokusu aldıktan sonra, kokunun kaynağını aramak için etraftaki görsel ögeleri taramaya başladığını belirtiyor.
Koku ve renkler birlikte çalışıyor
Her nefes alıp verdiğimizde soluduğumuz karbondioksite maruz kalan sivrisineklerin, etraftaki çeşitli renk tonlarına verdiği yansıyı inceleyen araştırma grubu birinci olarak dang humması, sarı humma, chikungunta ve Zika virüslerini bulaştırmasıyla bilinen dişi Aedes aegypti tipini küçük odalara yerleştirdi. Başlangıçta sivrisineklerin hiçbir koku yokken renkli uyarıcılara karşı nasıl reaksiyon verdiğini gözlemleyen grup, bu halde bir sonuç elde edemeyince bu sefer tıpkı süreci ortama karbondioksit ekleyerek tekrarladılar.
Karbondioksitin eklenmesinin akabinde ise sivrisineklerin kırmızı, turuncu, siyah ve camgöbeğine epey ilgi gösterdiğini gözlemleyen takım; sivrisineklerin yeşil, mor, mavi ve beyaza ise hiç ilgi göstermediğini gözlemledi. Bunu bir kafese eldivensiz, bir kafese ise yeşil renkte eldivenli bir el koyarak da test eden takım, sivrisineklerin yeşil eldivenli ele sahiden de hiç yaklaşmadığını gözlemledi.
Sivrisineklerin ilgisini çeken renklerin dalga uzunlukları, insan derisinin yaydığı dalga uzunluklarına benziyor
Gel gelelim ki sivrisineklerin renkleri algılama hali, bizim sandığımızdan biraz farklı olabilir. Tıpkı biz insanların karbondioksiti onların algıladığı biçimde algılayamaması üzere, böceklerin renkleri görme biçimi de insanlarınkisinden farklı olabilir. Lakin araştırmada elde edilen sonuçlara nazaran, şayet sivrisineklerin amacı haline gelmek istemiyorsak hepimiz kaçınması gereken renklerin objektif tek bir ortak noktası var: Görünür spektrumda daha uzun dalga uzunlukları.
Bu da bizim için kötü haber demek; zira insan derisi, ne renkte olursa olsun, kırmızı ve turuncu tonlarına misal uzun dalga uzunlukları yayar. Yani aslında sivrisineklerin kendisine maksat belirlediği kırmızı renk ve tonları yalnızca giydiğimiz kıyafetlerde değil, birebir vakitte hepimizin derisinde de bulunuyor.
Öte yandan araştırmacılar, dişi sivrisineklerin, genetiklerinde bu türlü bir özellik olması durumunda karbondioksite karşı ‘renk körü’ olabileceğini belirtiyor. Bu da kısaca demek oluyor ki üzerinizde ne renk kıyafet olursa olsun, sıradan bir sivrisineğin ilgisini çeken uzun dalga uzunluklarını göremeyen mutant bir dişi sivri sinek için ne giydiğiniz pek de bir anlam söz etmiyor.
