Sosyal medya, her ne kadar tüm insanlığı bir ortaya getiren bir ‘ortam’ olsa da beraberinde birçok tartışmayı da taşıyor. Türkiye gündemine oturan bu tartışmalardan biriyse son olarak dünyanın en tanınan toplumsal medya platformlarından TikTok’ta kendisini gösterdi. TikTok’ta yayınlanan manzaralar, hem Türkiye gündemi, hem de toplumsal medya açısından birçok sorunu ortaya koydu.
Bildiğiniz üzere Türkiye, son yıllarda giderek daha da fazla yabancı kökenli beşere misafirlik yapıyor. Bilhassa Suriye ve Afganistan başta olmak üzere ülkemizde birçok ülkeden milyonlarca mülteci bulunuyor. TikTok’ta paylaşılan kelam konusu videoysa Pakistan asıllı şahıslarca paylaşıldı.
9 kişiyi rehin alıp ellerinde silah ve bıçaklarla TikTok görüntüsü çektiler
TikTok’ta paylaşılan kelam konusu görüntü, İstanbul Bayrampaşa’da 9 Pakistanlının silahla bir konutta rehin alınıp gasp edildiklerini gösteriyordu. Bunu yapan 6 Pakistanlıysa o anları gösteren görüntüleri açık açık TikTok’ta paylaştı. Görüntüde bu şahısların ellerinde silahlar ve bıçaklar gözüküyor, elleri bağlanmış bir halde rehin alınan kişilereyse tekmeyle saldırılıyordu.
Paylaşılan ayrıntılara nazaran kelam konusu 6 Pakistanlıdan 2’si yakalanırken, 4’ü kayıplara karıştı. Görüntü ise TikTok’tan kaldırıldı. Görüntüyü yükleyen hesaba göz atıldığındaysa bu kişinin hesabında, Pakistan’dayken çekildiği silahlı fotoğrafları gözüküyordu.
Bu bireylerin mülteci ya da göçmen mi oldukları yoksa yasa dışı olarak mı ülkeye girdikleri konusunda bir açıklama bulunmuyor.
Görülen bu son örnek, aslında TikTok’un ülkemiz hudutları içinde aşırılık yapan bireylerin bu aşırılıklarını rahat bir formda paylaşabildiklerini bir kere daha ortaya koydu (Bu olayların en başında yaşanıyor olmasıysa elbette apayrı bir tartışma konusu). TikTok, bilhassa adeta son periyotta aşırılıkların yuvası haline dönüştü:
- Bu haberdeki görüntü: İstanbul Bayrampaşa’da ellerinde öldürücü aletlerle insanları rehin aldıklarını, tekmelediklerini gösteren video
- Adana’da ellerinde sopa ve bıçaklarla sokakta yürüyen 20 Suriye asıllı mülteci
- Ülkemizde sokakta yürüyen bayanları görüntüye çekerek hesabında paylaşan Afgan mülteci
Bu görüntüler, TikTok’un topluluk kurallarına uymamaları nedeniyle kaldırılıyorlar. Lakin sorun, yayınlandıktan ve reaksiyon çektikten sonra kaldırılmaları
Yukarıdaki örnekler, TikTok’un topluluk kurallarındaki ‘Şiddet içerikli aşırılık’, ‘Nefret içerikli davranış’, ‘Şiddet ve grafik içerik’ ve ‘Taciz ve zorbalık’ başlıklarının altında listelenen unsurların çoğunluğuna karşıt manzaralar içeriyor. Bu imajlar, TikTok tarafından rastgele bir halde tespit edilmediği sürece toplumsal medya platformunda yayınlanmaya devam ediyor.
Öte yandan toplumsal medyadaki aşırılık, yalnızca mülteciler, göçmenler ya da rastgele bir yabancı asıllı bireyler tarafından değil, kendi içimizde ve tüm dünya genelinde de var olmaya devam ediyor. Sırf yabancı uyruklular ve toplumsal medyayı ele almamızın nedeniyse paylaşılan kimi görüntülerin, sosyal medyada bir alt kültür oluşumunu göstermesi bu davranışların daha da yayılması riski sunuyor olması.
Sosyal medyada manzaraların yayınlanmasıyla bu manzaraları gören bireyler, ülkemizde yahut farklı yerlerde birebir davranışlarda bulunabilir ya da benzeri imajları yayınlama konusunda kendisini inançta hissedebilir. Bu hususa daha geniş bir yelpazeden, sadece ülkemizdeki yabancı uyrukluları ele almadan baktığımızda da toplumsal medya durumunun giderek ciddileştiği görülebiliyor:
- Ülkemizde bireylerin havaya silah sıktıkları görüntüler,
- Aşiret üzere kümelerin güç gösterisi için silahlarıyla yaptıkları paylaşımlar,
- Son olarak aralık ayında arkadaşını bıçakladıktan sonra TikTok görüntüsü çeken gençler,
- Suriye’de insan kaçakçılığı yapan bir şebekenin TikTok’ta reklamının yapılması
- Özellikle ABD’de silahla poz veren ve tehdit saçan siviller
- Bir ırka, etnik kökene yahut milliyete yönelik şiddet içerikli görüntüler….
Yalnızca TikTok değil, tüm toplumsal medya platformlarında durum tıpkı:
Yukarıda örneklerini verdiğimiz bu üslupta olan tüm görüntüler, aslında sosyal medya platformlarının tamamında ister kelamlı, ister yazılı, ister görüntülü, ister de fotoğraflı bir biçimde olsun kendisini gösteriyor. Ama TikTok, çok daha tanınan bir platform olması nedeniyle daha fazla gündeme geliyor. Platformlarda paylaşılan bu tıp görüntülerin kaldırılmasıysa, çoğunlukla kullanıcılar tarafından yapılan şikâyetler sonucunda gerçekleştirilebiliyor.
Evet, TikTok dahil tüm platformlarda paylaşılan içerikler insan ve algoritmalar tarafından nizamlı olarak denetleniyor. Ancak bu platformlara saniyeler içinde binlerce görüntünün yüklendiğini unutmamak gerekiyor. Platformlar, son vakitlerde aşırılığa yönelik kıymetli adımlar atmış olsalar da milyonlarca kullanıcının birebir anda denetlenmesi, ne yazık ki günümüzdeki halinden kat kat gelişmiş bir otomatik denetleme sistemi olmadığı sürece imkânsız. Lakin tekrar de bu paylaşımların yapılması, en başında toplumsal medya platformlarının sorumluluğunda bulunuyor.
